Ünite 4: Fizyolojik Yönler

Normal, vaktinde doğmuş bebeklerde böbrek fonksiyonunun birçok yönü doğumda tamamen gelişmiş durumdadır veya doğumdan sonra kısa bir sürede hızla olgunlaşır (WHO & UNICEF 1998). Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Topluluğu (ESPGHAN) böbrek fonksiyonunun 4 aylık olana dek tamamlayıcı gıdalardan alınan besin maddelerini metabolize etmeye yetecek derecede olgunlaştığını belirtmektedir (Agostoni et al. 2008).

Renal solüt yük (RSL) "böbrekler tarafından atılması gereken tüm endojen veya diyetsel kökenli solütler” anlamına gelir (Fomon & Ziegler 1999). Vücudun gereksinimlerinden fazla olarak yenmiş bulunan metabolize-olmayan sodyum, klorür, potasyum ve fosfor gibi ağırlıklı olarak elektrolitler olan endojen veya diyetsel bileşenlerden oluşur. Ayrıca metabolik son ürünler, özellikle protein metabolizmasının nitrojenli son ürünlerini içerir (Michaelsen et al. 2003). Potansiyel renal solüt yükü (PRSL) "hiçbiri yeni doku sentezine yönlendirilmeyecek ve hiçbiri böbrek-dışı yollardan kaybedilmeyecekse idrarla atılması gerekecek olan diyet kaynaklı solütler” anlamına gelir (Fomon 2000). Dört elektrolit (sodyum, klorür, potasyum ve fosfor) + protein metabolizmasından türeyen solütlerin toplamı olarak tanımlanabilir. Aşağıdaki denklem PRSL ilişkisini açıklamaktadır:

"PRSL = N/28 + Na + Cl + K + Pa”
(Fomon 2000)

Açıklamalar:

N=nitrojen
Na=sodyum
Cl= klorür
K=potasyum
Pa= mevcut fosfor
N/28 molekül başına modal N atomu sayısının 2 olduğu varsayımına dayalı olarak nitrojenli solütleri(mmol) temsil etmektedir.
Pa soya bazlı diyetler dışında toplam P'ye eşittir, soya bazlı diyetlerde ise Pa toplam P'nin yaklaşsık üçte ikisidir. (birimler N dışında milimoldur, toplam N olan N mg olarak verilmiştir)

Yeni doğan bebekler yüksek solüt yükü ile uğraşıp aynı zamanda sıvıları korurken oldukça sınırlı bir böbrek kapasitesine sahiptir. Bu nedenle, insan sütünün ozmolaritesi bu ilk dönemde bebeğin böbrek kapasitesinin yeterli bir şekilde işlemesine yetecek kadardır. Bebek tamamlayıcı gıdaların verilmeye başlandığı yaşa gelinceye kadar renal solüt yükü sorunu daha az endişe verecek duruma gelir. PRSL ağırlıklı olarak anne sütüyle beslenmeyen bebekler, özellikle modifiye edilmemiş inek sütüyle beslenenler açısından bir endişe oluşturur. İnek sütünün PRSL değeri yaklaşık 307mOsm/L'dir, anne sütününkinden 3 kat daha fazladır (Michaelsen et al. 2003), bu da inek sütünü böbrekler üzerine ek bir stres getirmesi nedeniyle bebeklerin tüketmesinin uygunsuz olduğu bir duruma getirmektedir. PRSL' ın bebeklerde önemli bir endişe konusu haline geldiği bazı durumlar vardır. Özellikle sıvı alımının azaldığı hastalık dönemlerinde ve ateş söz konusu olduğunda endişe artar (Fomon 2000).

Tablo 1'de çeşitli bebek gıdalarının PRSL hesaplamaları verilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde garnitürlerin 100 kcal başına 2.4g protein sağladığı, bunun gelişmekte olan ülkelerdeki PRSL 'den daha fazla olduğu belirtilmektedir (Fomon 2000).

Tablo 1: Çeşitli süt ve formulaların olası renal solüt yükü

Kaynak: Fomon 1993, Michaelsen et al. 2003 içinde, WHO EURO (Michaelsen)

ve Elsevier'in (Fomon) izniyle basılmıştır

Avrupa Gıda Güvenliği Dairesi'ne (EFSA) göre,

"bebek 4 aylık olduktan sonra, böbrek fonksiyonu olgunlaşmıştır ve daha yüksek PRSL ile başa çıkabilir."
(EFSA 2009).

Buna ek olarak,

"tamamlayıcı gıdalar 4 aylık olduktan sonra verilmeye başlanırsa, bebeğin böbrek fonksiyonu açısından bir sorun oluşturmaz” sonucuna varılmıştır.
(EFSA 2009)