Ünite 1: Prematüre Bebeklerde Uygun Beslenmenin Önemi

Prematüre bebek 37 gebelik haftası dolmadan önce dünyaya gelen bebekler için kullanılan bir terimdir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) prematüre bebekleri tanımlarken aşağıdaki kategorileri kullanmaktadır: 

Kaynak: ENeA, bilgiler: WHO et al. 2012

2012 yılında DSÖ erken doğumla ilgili küresel istatistiklerin yer aldığı "Çok Erken Doğmak: Erken Doğumla İlgili Küresel Eylem Raporu"nu yayınlayarak bu önemli toplum sağlığı problemine yönelik yaklaşım önerilerinde bulundu (WHO et al. 2012). Tıbbi gelişmelere rağmen erken doğum oranı birçok ülkede artış göstermekte ve tüm doğumların %5-18'i arasında dağılım göstermektedir, bu da her yıl tahmini 15 milyon bebeğe karşılık gelmektedir. Erken doğum 4 haftanın altındaki bebeklerde önde gelen ölüm nedenidir. Bu ölümlerin bir çoğu ileri teknoloji veya pahalı tedaviler olmaksızın da önlenebilir. Erken doğum oranları ülkelere göre önemli oranda değişkenlik göstermekte olup (Şekil 1),  Sahra-altı Afrika ve Güney Asya erken doğum oranlarının en yüksek olduğu bölgelerdir (WHO et al. 2012).

Erken doğumun ardındaki sebepler heterojen bir spektrum olup kendiliğinden ve doktor kararıyla gerçekleştirilen olmak üzere iki geniş alt gruba ayrılabilir (Blencowe et al. 2012). Kendiliğinden erken doğum bir dizi risk faktörünün rol oynayabileceği çok faktörlü bir süreçtir (Romero et al. 2014):

• Yaş: Genç anneler ve yaşı ilerlemiş olan annelerin erken doğum yapma riski daha yüksektir  (Chen et al. 2007)

• Gebelik aralığı: hamile kalma aralığının kısa olması erken doğum yapmayla ilişkilendirilmiştir (DeFranco et al. 2014)

• Çoklu gebelik

• Annenin kronik tıbbi hastalıkları: diyabet, anemi, hipertansiyon, astım, tiroid hastalıkları

• Annede enfeksiyonlar: HIV, idrar yolu enfeksiyonları, sıtma, koriyoamniyonit, bakteriyel vajinozis

• Yetersiz beslenme, mikro besin eksiklikleri, obezite  (Johansson et al. 2014)

• Sigara içme, alkol tüketimi, keyif için alınan uyuşturucu kullanımı, hava kirliliğine maruz kalma  (Chang et al. 2015)

• Fazla fiziksel aktivite ve çalışma

• Depresyon, psikososyal stres (Raisanen et al. 2014, Cardwell 2013)

• Genetik geçmiş ve ailede erken doğum öyküsü (Burris & Collins 2010)

• Servikal yetmezlik

• Daha önce gebelik kaybını çözmek için yapılan servikal dilatasyon ve kürtaj (McCarthy et al. 2013)

• Rahim-içi büyüme geriliği

• Konjenital anormallik
  

Doktor kararıyla gerçekleştirilen erken doğum ise doğum gebeliğin 37. haftası dolmadan önce başlatıldığında veya sezaryen yapıldığında ortaya çıkar. Bu tip erken doğum çoğunlukla doğum öncesi bakım ve yüksek sezaryen doğum oranları bulunan yüksek ve orta gelirli ülkelerde görülmektedir. Şiddetli preeklampsi, plasenta dekolmanı, uterus rüptürü ve fetal sıkıntı doktor kararıyla gerçekleştirilen erken doğuma yol açan anne veya fetusla ilgili klinik durumlardır.