Ünite 3: Bebek Formulası Çeşitleri ve Bileşimi

Laktoz

Laktoz hayvan sütlerinde ve insan sütünde toplam enerjinin yaklaşık %40'ını sağlayan tek sindirilebilir karbonhidrattır. Ayrıca bir çok bebek formulasında baskın ya da bazen tek sindirilebilir karbonhidrattır. üretimÜretim sırasında sıklıkla yağı alınmış süt tozu bazına bebek sütlerinde önerilen karbonhidrat seviyesine ulaşmak için ek laktoz konur (Crawley & Westland 2014).

Laktoz bebeklere çeşitli besinsel faydalar sağladığı düşünülen bir disakkarittir. Bir prebiyotik, dışkı yumuşatıcı olarak işlev gösterdiği ve bebeklerin bağırsak sisteminde su, kalsiyum ve sodyumun emilimine yardımcı olduğu düşünülmektedir (Koletzko et al. 2005; Ballard & Morrow 2013).

Şekil 2. Laktozun Yapısal Şeması.
Atomlar hidrojen (beyaz), karbon (gri) ve oksijen (kırmızı) küreleri olarak gösterilmektedir.

Kaynak: Shutterstock, ID 132109856

Diğer karbonhidratlar

Avrupa yönetmeliklerinde bebek formulalarında karbonhidrat kaynağı olarak laktozun dışında maltoz, sukroz (sadece protein hidrolizatlarından üretilen bebek formulalarına eklenir), glukoz, malto-dekstrinler (glukoz polimerleri), glukoz şurubu veya kurutulmuş glukoz şurubu, önceden pişirilmiş yapısında gluten bulunmayan nişasta ve jelatinize yapısında gluten bulunmayan nişasta kullanımına izin verilmektedir (European Commission 2013). Bazı bebek formulaları laktoz ve en çok maltodekstrinin kullanıldığı başka karbonhidrat karışımlarını içerir. Maltodekstrin, örneğin mısır ya da patates nişastasının karbon zincirlerini kırarak elde edilen bir glukoz polimeridir. Kolayca sindirilir ve bağırsakta glukoza benzer bir oranda kolayca emilirken, tadı glukoz gibi basit karbonhidratlarınki kadar tatlı değildir
(Crawley & Westland 2014).

Soya proteini bazlı bebek formulaları genellikle laktoz içermez ve normalde başka karbonhdirat kaynaklarından oluşur. Laktoz aynı zamanda konjenital laktoz intoleransı veya galaktosemi gibi çeşitli kalıtsal hastalıkları olan bebeklerde kullanılan tedavi amaçlı formulalarda (FSMP) da bulunmaz. Bunun yerine glukoz polimerleri eklenir. Ancak, bebek formulalarında glukoz şuruplarının rutin kullanımının bebeklik döneminde diş çürüğü riskinde artışa yol açabileceğinden sağlıklı bebeklerde uygunsuz olduğu düşünülmektedir
(Grenby & Mistry 2000; Bhat & Dubey 2003).

Fruktoz ve sukroz

AB'de piyasaya çıkan bebek formulalarında basit karbonhidrat fruktoz ve disakkarit sukroza (glukoz ve fruktoz içeren) izin verilmemektedir (buna protein hidrolizatlarından üretilen bebek formulasındaki kullanımına izin verilen sukroz dahil değildir). Buna karşın, zamanında verilmeye başlanan tamamlayıcı gıdalardan sonra daha büyük bebeklerde devam formulalarında kullanımlarına izin verilmektedir. Fruktoz ve sukroz temini doğan her 20.000 çocuğun yaklaşık 1'ini etkileyen nadir görülen bir hastalık olan kalıtsal fruktoz intoleransı olan küçük çocuklarda ciddi hastalık veya ölüme neden olabilir  (Koletzko et al. 2005). Ciddi advers olay riski genellikle tolere edemedikleri bir formulayı reddedebilecek olan daha büyük bebeklerde daha düşüktür.

Nişastalar

Teknolojik nedenlerden dolayı bebek formulalarına nişasta eklenmesi gerekebilir. Bebekler nişastaları sindirebilmektedir, ve doğal olarak glutensiz önceden pişirilmiş veya jelatinize nişastaların toplam karbonhidratların %30'a varanını veya 2 g/100 mL'ye kadarını oluşturuyorsa formulalarda kabul edilebilir oldukları düşünülmektedir (Koletzko et al. 2005).

Oligosakkaritler

Oligosakkaritler gibi daha kompleks, sindirilemeyen karbonhidratlar bazen bebek formulasında ek prebiyotik özellikler olmasını sağlamak amacıyla bebek formulalarına küçük miktarlarda eklenmektedir. Prebiyotikler, probiyotikler ve sinbiyotikler Ders 3.1'de daha ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.