Ders 6: Diabetes Mellitus
6.1 Tip 1 Diabetes Mellitus
Tip 1 Diabetes Mellitus'a (T1DM) insülin üreten pankreatik adacık hücrelerini yok ederek hiperglisemiye yol açan yıkıcı bir otoimmün süreç neden olur.
Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu 2009 yılında aşağıdaki bildiriyi yayınlamıştır:
"bazı çalışmalarda T1DM ile kısa süreli anne sütüyle beslenme ve küçük yaşta katı gıdalara, soya sütü formulalarına, glutene başlama ve tahıl tüketimi arasında bir ilişki bulunmuştur.”
(EFSA Panel on Dietetic Products Nutrition and Allergies (NDA) 2009)
Buna ek olarak T1DM riskinin bebeğin diyetine gluten eklenmeye başlamasının zamanıyla ilişkili olduğu saptanmıştır (Hummel & Ziegler 2011).
Büyük ölçekli bir ileriye dönük çalışmada (DAISY çalışması) ilk 3 ayda veya 7 ay veya daha sonrasında gluten içeren tahılları tüketmeye başlayan bebeklerin 4-6 aylıkken başlayan bebeklere göre adacık hücresi oto antikorları oluşma riskinde artış olduğu ortaya konmuştur (sırasıyla HR: 4.32; %95 GA: 2.0 ile 9.35 ve HR: 5.36; %95 GA: 2.08 ile 13.8). Ancak bebekler tahılların tüketimine başladıklarında anne sütü ile beslenmeye devam ediyorsa, bu risk biraz daha, ama anlamlı şekilde daha azalmıştır (HR: 0.5; %95 GA: 0.25-0.99) (Norris et al. 2003).
DAISY çalışmasını destekleyen Almanya'da yapılan BABYDIAB çalışmasında da aynı şekilde gluten içeren gıdaların tüketilmesine ilk 3 ay içerisinde başlandığında, sadece anne sütüyle beslenenlere göre T1DM oto antikorları oluşma riskinde artış görülmüştür (HR: 4.0; %95 GA:1.4 ile 11.5). Ancak bu çalışmada eğer glutene 6 aylıktan sonra başlandıysa sonucun bu olmadığı belirlenmiştir (Ziegler et al. 2003).
İnek sütü
Bazı çalışmalarda inek sütüne erken başlanması ile T1DM oluşması arasında bir ilişki bulunmuştur ancak bu ilişki tüm çalışmalarda gözlenmemiştir (Thorsdottir & Thorisdottir 2011). Gözleme dayalı çalışmalarda ve olgu kontrol çalışmalarıyla yapılan iki meta analizde görüldüğü üzere inek sütünün T1DM oluşumunda tetikleyici bir faktörü içerebileceği hipotezi sonraki çalışmalarda teyit edilmemiştir (Przyrembel 2012). Son olarak, Patelarou et al.'nın sistematik bir incelemesinde (2012) inek sütüne erken başlanması ile TIDM riski arasında bir ilişki bulunamamıştır (Patelarou et al. 2012).
