Ders 4: Erken Doğan Özel Bebeklerde Besin Yönetimi
4.2 NEK'de klinik ve besinsel yönetim
NEK tedavisi ve yönetimi hastanın klinik durumuna bağlıdır. Klinik tabloya bağlı olarak tıbbi veya cerrahi yönetim gerekebilir (Neu & Walker 2011). Şiddetli ve ileri NEK olguları ve bağırsak delinmesi olanlara cerrahi girişim gerekecektir (Tablo 8).
Tablo 8. Nekrotizan Enterokolitte Tanısal Kriterler ve Tedavi
Kaynak: Neu & Walker 2011
NEK'ten şüphelenildiği anda tıbbi tedaviye hemen başlanmalıdır. Bunlar enteral beslenmenin durdurulması, tıbbi destek bakımı, antibiyotik tedavisi ve yakın izlemden (klinik, laboratuar ve görüntüleme - Şekil 4) oluşan beslenme tedavisidir (Neu 2014):
Öncelikle, tüm enteral beslenmenin durdurulması gerekir.
- Sürekli emme veya aralıklı aspirasyon ile geniş lümenli bir gastrik tüple yapılan gastrointestinal dekompresyon.
- Toplam parenteral beslenmeye yeterli protein uygulamasıyla (3.5-4.0 g/kg/gün) başlanmalıdır, pozitif nitrojen dengesi ve doku onarımı için yakıt olarak korunur. Yeterli enerji alımı için lipid emülsiyonların kullanımı önerilir. Lipid alımı yaklaşık 3g/kg/gün şeklindedir.
- Gerekli olduğunda inotroplarla hemodinamik destek.
- Laboratuarda idrar çıkışı, serum elektrolitler ve hematokritin sık olarak izlenmesi.
- Kan kültürleri.
- Ampirik geniş spektrumlu antibiyotiklere başlanması.
Uygun klinik bakımla bile önemli sistemik kötüleşme görüldüğünde cerrahi girişim gerekli olabilir. Cerrahi tedavinin başka bir endikasyonu da bağırsak delinmesi nedeniyle radyoloji tetkikinde pnömoperitoneum görülmesidir (Şekil 4).
Şekil 4: Sol - pnömatozis intestinalis (intramural gaz); Sağ - pnömoperitoneum
Kaynak: Dr Frank Gaillard'ın izniyle Nekrotizan enterokolit olgusu
Dr Frank Gaillard'ın izniyle Serbest peritoneal gaz olgusu
Önleme
NEK 'in erken anlaşılması ve agresif tedavi bu hastalığın bulunduğu erken doğan bebeklerin prognozunu düzeltmiştir. Buna karşın, NEK halen erken doğan bebeklerde özellikle ÇDDK ve ADDK bebeklerde önemli bir uzun süreli morbidite olmaya devam etmektedir. Bu nedenle YDYBÜ 'de önleyici önlemlerin alınması çok önemlidir.
NEK 'in önlenmesi konusunda çeşitli girişimler üzerinde çalışma yapılmıştır. Bunlar için Tablo 9'a bakınız.
Tablo 9. NEK 'in önlenmesi
Kaynak: Neu 2014; S. Karger AG, İsviçre'nin izniyle basılmıştır
Anne sütü NEK 'e karşı açık farkla alınabilecek en iyi koruyucu önlemdir. Ünite 1 - Ders 2.6'da ele alındığı gibi erken doğan bebeklere anne sütü verilmesi NEK gelişmesi riskini anlamlı oranda azaltmaktadır. Donör anne sütü de benzer faydalar sağlayabilir, ancak daha fazla araştırma yapılması gereklidir (Neu 2014).
Öngörme
Daha yüksek NEK riski olan bebeklerin öngörülmesi erken doğan bebeklerde NEK 'in önlenmesi ve yönetiminde önemli bir araçtır. Geliştirilmiş olan invazif-olmayan öngörü yöntemleri şunlardır: fekal mikrobiyom profilinin çıkarılması, enflamatuar proteinlerin saptanması bukkal epitelyumdan oral sürüntü alınması (Neu 2014).